Edwin A[ugustus]. Grosvenor, CONSTANTINOPLE, Little, Brown and Company, Boston, 1899 (2. baskı). 2 cilt: xxii, 413 s; xiii, 417-811 s, metin içinde 200’den fazla fotoğraf ve resim, 24 x 17 cm, bez ciltlerinde.
Bizans ve Osmanlı İstanbul’unu anlatan kitapların en ünlülerinden (2 cilt)...
İstanbul’un tarihi üzerine genel eser. Ünlü Grosvenor ailesinden olan E. A. Grosvenor (1845-1936), uzun yıllar İstanbul Robert Kolej’inde öğretmenlik yapmıştır. Dönemin
Müze-i Hümayun müdürü Osman Hamdi Bey ve arkeolog Paspati gibi kentin tarihini ve arkeolojisini iyi bilen kişilerle tanıştı. Bunların da teşvik ve katkıları ile elimizde bulunan
İstanbul’un tarihi topoğrafyası üzerine yazılmış en önemli kitapların biri olan Constantinople kitabını kaleme almıştır. Kitap, baskı tekniği, bilgilerin güvenirliliği, görsel
malzemelerin bolluğu açısından büyük ilgi görmüştür. Yazar, İstanbul’un Bizans ve Türk dönemi mimari yapılarını, toplumsal yaşayışı ayrıntılarıyla yansıtmayı başarmıştır.
Kiliseler, camiler, türbeler, surlar, saraylar, hanlar, hamamlar, çarşılar, 1880’li yıllarda çekilmiş 200’den fazla fotoğrafla zenginleştirilmiştir. 1. cildin 70 sayfa tutan ilk üç
bölümü İstanbul’un tanıtımı ve Bizans ile Osmanlı dönemlerindeki tarihine, hemen ardından gelen üç sayfalık bölüm devrin padişahı II. Abdülhamid’e ayrılmıştır. Takibeden
bölümlerde Haliç ve köyleri, Galata, Péra, Boğaziçi, Üsküdar, Kadıköy, Adalar, Bizans’ın o döneme ulaşamayan hamamları, forumları, sarayları, kiliseleri, hipodromu ile
günümüze ulaşan Valens kemeri, sarnıçlar, zindanlar, sütunlar, Galata Kulesi, camiye çevrilmiş kiliseler anlatılmaktadır. 2. cilt camiye çevrilmiş kiliselerle başlamakta, bu
bölümde 24 Bizans kilisesinin akıbetleri, yazıtları, mozayikleri, çağdaş ve geçmişteki durumlarını gösteren gravürler, çizimler ve fotoğraflarla güçlendirilerek ayrıntıya
inilerek anlatılmaktadır. Hemen ardından gelen hacimli bölümde Aya Sofya incelenmiştir. Diğer bölümlerde İstanbul’un surları, Haliç, Marmara ve Kıt’a surları olmak üzere
üç kısımda, 22 selatin, valide ve vüzera camisi ve türbe ayrı ayrı ele alınarak incelenmiş, sonra diğer camiler, saray ve müzeler etraflıca anlatılmıştır. İstanbul konulu antika
kitap koleksiyoncuları için vazgeçilmez bir kitaptır.