HAMPARSUM NOTASI 
Türk ve Doğu mûsikisinde Kindî’den bu yana değişik bestekâr ve müzikologlar nota sistemleri geliştirdiler. Ancak diğer bestekârlarca benimsenmeyince bunlar kalıcı olmadı. Türk mûsikisinde notanın gerçekten yaygın ve etkili şekilde kullanılışı ilk kez Hamparsum notası ile oldu.

Hamparsum nota sistemini 19. yüzyıl başında, III. Sultan Selim’in isteği ve desteği ile Ermeni asıllı büyük müzisyen Hamparsum Limonciyan (1768 - 1839) geliştirdi. Gerek Türk mûsikisinde gerek Gregoryan kilisesi dini musikisinde kullanılan Hamparsum notası, iki yüzyıl boyunca binlerce eserin kaybolmasını önleyerek mûsiki dünyasına paha biçilmez bir hizmet verdi.
 
Hamparsum notasının kullandığı işaretler, 9. yüzyıl Ermeni kilisesinde ilahî metinlerinin melodik seyrini belirtmek için dizelerin altına yazılan “Khaz” notasyonundan alınmıştır. Ancak o dönemdeki müzik ve nota anlayışı bugünkünden tümüyle farklıydı, bu işaretler belli perdeleri - sesleri temsil etmiyordu. Bu nedenle Limonciyan bu işaretleri tamamen yeni bir anlayışla yorumlayarak yeni ve modern bir nota sistemi geliştirdi.